EL SIGNIFICADO DE LA PALABRA “SACRAMENTUM” EN EL PROCESO JUDICIAL ROMANO

Autores

  • Alfredo Gustavo Di Pietro Profesor en la Universidad de Buenos Aires, en el Programa de Doctorado de la Universidad del Salvador y en la Universidad Nacional de José C. Paz.

DOI:

https://doi.org/10.14210/nej.v26n1.p50-67

Palavras-chave:

Sacramentum, Legis action, Sacrificium, Juramentum, Acommodatae erant.

Resumo

El significado de la palabra sacramentum es fundamental para comprender la relación entre los ritos y el derecho. La mayoría de los artículos especializados, procuran explicar el significado de la palabra sacramentum a partir de los textos de Lactancio. Sin embargo, el vocablo sacramentum, tiene un origen precristiano. En Instituta, Gaius menciona el sacramentum como una legis actio es decir una acción judicial de carácter general. Y dice que estas acciones eran acomodadas a las leyes -acommodatae erant-. Pero las leyes a las que se refiere Gaius deben ser entendidas en un sentido amplio, característico del pensamiento estoico. Así, el significado de sacramentum se vincula con la lex caelestis, con el vocablo sacrificium, y asimismo con el vocablo juramentum. Lactancio va a dar al vocablo sacramentum, un sentido cristiano. Tanto el sentido pagano del sacramentum, como el sentido cristiano, se van a mantener vigentes durante la edad media.

Referências

AGUSTÍN DE HIPONA. De Civitate Dei. Biblioteca de Autores Cristianos. Ed. Bilingüe, Federación Agustiniana Española. Traducción de Santos Santamarta del Río y Miguel Fuertes Lanero. 2019

AULO GELLIO. Noctes Atticae. Ed. Les Belles Lettres, Paris, 2002

CATÓN. De agricultura. Texte établi et traduit par R. Goujard. Ed. Les Belles Lettres, 1975

CICERÓN. De Legibus. Ed. Les Belles Lettres, Paris, Texte établi et traduit par G. de Plinval. 1959

CICERÓN. De natura deorum. Ediciones UNAM, Centro de Estudios Clásicos, Instituto de Investigaciones Filológicas, Universidad Nacional Autónoma de México, 1976

CICERÓN. De Re Publica. Ed. Les Belles Lettres, Paris, Texte établi et traduit par Esther Bréguet. 1980

CLEANTHES. Himno a Zeus. Les stoiciens, La Pleiade. 1962

Corpus Iuris Civilis. Digestum Vetus seu Pandectarum Iuris Civilis cum lectionum Florentinarum Varietatibus. Venetiis, apud Iuntas, 1589

Corpus Iuris Civilis. Trad. García del Corral. 1889

DE GHELLINCK, J. Pour l´histoire du mot Sacramentum. Lyon: Université Catholique et Colleges Theologiques O.P. et S.J. de Louvain, 1924.

DI PIETRO, Alfredo. Ius Fasque Est. Buenos Aires, Revista Prudentia Iuris, n° I, 1980

DI PIETRO, Alfredo: Verbum Iuris. Buenos Aires: Ed. Abeledo Perrot. 1968.

DÚMEZIL, Georges. La Religion romaine archaïque, avec un appendice sur la religion des Étrusques. Paris: Payot, 1966

ELIADE, Mircea. Histoire des croyances et des idées religieuses, tome 1: de l'age de la pierre aux mystères d' Eleusis. Paris: Broché, 1989

ELIADE, Mircea. Historia de las creencias y las ideas religiosas. Barcelona: Paidós Orientalia, 2014

FESTUS. Abrégé des Hauts faits du people romain. Paris: Ed. Les Belles Lettres, 1994

FOSTER, Theodore. Mysterium and Sacramentum in the Vulgate and old latin versions. The American Journal of Theology. 1915 DOI: https://doi.org/10.1086/479558

GAYO. Instituta. 5ª Edición. Trad. Alfredo Di Pietro. Buenos Aires: Abeledo Perrot, 1997.

HEINEMANN F. Herkunft und Bedeutung einer Antithese im griechischen Denken des 5. Jahrhunderts. Basel: Nomos und Physis, 1987.

KASER Max, Das altrömischer “ius”. Vandenhoeck & Ruprecht, 1949

KASER, Max. Zur legis actio sacramento in rem. Estudios de derecho romano en honor de Alvaro D´Ors. 1987 DOI: https://doi.org/10.7767/zrgra.1987.104.1.53

LACTANCIO. Instituciones Divinas. Madrid: Editorial Gredos. 1990

LEBACQZ, Georges. Les derniers Anténicéens. Lyon: Université Catholique et Colleges Theologiques O.P. et S.J. de Louvain, 1924

LEVY BRUHL, Lucien. L'âme primitive. Paris: Presses Universitaires de France, 1963

LEVY BRUHL, Lucien, Recherches sur les actions de la loi. Paris: Sirey, 1960

LOI, Vincenzo Per la storia del vocabolo Sacramentum: Sacramentum in Lattanzio, y Il termine mysterium nella literatura latina prenicena. Revista Vigiliae Christianae, 1965 DOI: https://doi.org/10.2307/1582644

HUERTAS, Lourdes Martin Albo. Latín pagano, lengua de cristianos. Cristianización del léxico en las Divinae Institutiones de Lactancio. Tesis doctoral. 2003

OVIDIO. Publius Ovidius Naso, Ovide, Les Fastes. Paris: Les Belles Lettres, 1993

PLAUTO. Anfitrión. Traducción Gregorio Hinojo. Mardrid: Espasa Calpe, 1991

GRASSMANN, Hermann. Rig Veda. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1877

SOFOCLES. Edipo Rey. Paris: Les Belles Lettres 1958

TITO LIVIO, Ab urbe condita. traduit par Paul François. Paris: Les Belles Lettres, 2003

VARRO De lingua latina. Barcelona: Editorial Anthropos, Editorial del Hombre, 1990

Downloads

Publicado

2021-04-01

Como Citar

DI PIETRO, A. G. EL SIGNIFICADO DE LA PALABRA “SACRAMENTUM” EN EL PROCESO JUDICIAL ROMANO. Novos Estudos Jurí­dicos, Itajaí­ (SC), v. 26, n. 1, p. 50–67, 2021. DOI: 10.14210/nej.v26n1.p50-67. Disponível em: https://periodicos.univali.br/index.php/nej/article/view/17550. Acesso em: 4 maio. 2024.

Edição

Seção

Artigos